Resmi
Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren darbe teşebbüsü ve terörle mücadele
çerçevesinde alınması zaruri olan tedbirler ile bunlara ilişkin usul ve
esasların belirlendiği Kanun Hükmünde Kararname'de (KHK), olağanüstü hal
kapsamında bazı tedbirlerin alınmasının Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan
Bakanlar Kurulunca dün kararlaştırıldığı belirtildi.
Olağanüstü
Hal (OHAL) Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkinKanun Hükmünde Kararname'yle,
milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen FETÖ'ye aidiyeti,
iltisakı veya irtibatı belirlenen 35 sağlık kurum ve kuruluşu, bin 43 özel
öğretim kurum ve kuruluşuyla özel öğrenci yurdu, pansiyonu, bin 229 vakıf,
dernek, 19 sendika, federasyon ve konfederasyon ile 15 vakıf yükseköğretim
kurumu kapatıldı.
Kapatılan
vakıfların her türlü taşınır ve taşınmazlarıyla mal varlığı, alacakları,
hakları, belge ve evrakı Vakıflar Genel Müdürlüğüne bedelsiz olarak devredilmiş
sayılacak. Kapatılan vakıf yükseköğretim kurumlarının sağlık uygulama ve
araştırma merkezleri, kapatılan diğer kurum ve kuruluşlara ait taşınırlar ile
her türlü mal varlığı, alacakları, hakları, belge ve evrak Hazineye bedelsiz
olarak devredilmiş sayılacak. Bunlara ait taşınmazlar tapuda resen Hazine
adına, her türlü kısıtlama ve taşınmaz yükünden ari olarak tescil edilecek. Bu
kurumların her türlü borçlarından dolayı hiçbir şekilde Hazineden bir hak ve
talepte bulunulamayacak.
Kapatılan
yükseköğretim kurumlarında kayıtlı öğrenciler, Yükseköğretim Kurulu tarafından
devlet veya vakıf üniversitelerine yerleştirilecek. Bu öğrenciler, mezun
oluncaya kadar vakıf yükseköğretim kurumlarına ödemeleri gereken ücretleri
ilgili üniversiteye ödemeye devam edecek. Bu konuda usul ve esasları
belirlemeye, uygulamayı yönlendirmeye, her türlü tedbiri almaya ve ortaya
çıkabilecek tereddütleri gidermeye Yükseköğretim Kurulu görevli ve yetkili
olacak.
Terör
örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca devletin milli güvenliğine karşı
faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği,
mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu değerlendirilen
Anayasa Mahkemesi üyeleri hakkında Anayasa Mahkemesi Genel Kurulunun salt
çoğunluğunca; Yargıtay daire başkanı ve üyeleri hakkında Yargıtay Birinci
Başkanlık Kurulunca; Danıştay daire başkanı ve üyeleri hakkında Danıştay
Başkanlık Kurulunca; hakim ve savcılar hakkında Hakimler ve Savcılar Yüksek
Kurulu Genel Kurulunca ve Sayıştay meslek mensupları hakkında Sayıştay
Başkanının başkanlığında, başkan yardımcıları ile Sayıştay Başkanı tarafından
belirlenecek bir daire başkanı ve bir üyeden oluşan komisyonca meslekte
kalmalarının uygun olmadığına ve meslekten çıkarılmalarına karar
verilecek.
Görevlerine
son verilenlerin silah ruhsatları ve hususi damgalı pasaportları iptal edilecek
ve bu kişiler oturdukları kamu konutlarından veya vakıf lojmanlarından 15 gün
içinde tahliye edilecek.
Kanun
Hükmünde Kararname'ye göre, olağanüstü halin devamı süresince gözaltı süresi,
şüphelinin yakalama yerine en yakın hakim veya mahkemeye gönderilmesi için
zorunlu süre hariç, yakalama anından itibaren 30 günü geçemeyecek.
KHK'ye
göre terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca devletin milli güvenliğine
karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği,
mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu değerlendirilen kamu
görevlileri, görevlerinden çıkarılacak ve bir daha kamu hizmetinde istihdam
edilemeyecek.
OLAĞANÜSTÜ HAL KAPSAMINDA
23 TEMMUZ 2016 CUMARTESİ GÜNÜ YAYINLANAN "KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME"
RESMİ GAZETE & TAM METİN
23 Temmuz 2016 CUMARTESİ
|
Resmî Gazete
|
Sayı : 29779
|
KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME
|
OLAĞANÜSTÜ HAL KAPSAMINDA ALINAN TEDBİRLERE İLİŞKİN
KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME
Karar Sayısı: KHK/667
Olağanüstü hal kapsamında bazı tedbirler alınması; Anayasanın 121 inci maddesi ile 25/10/1983 tarihli ve 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanununun 4 üncü maddesine göre, Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu’nca 22/7/2016 tarihinde kararlaştırılmıştır.
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin amacı, 20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında, darbe teşebbüsü ve terörle mücadele çerçevesinde alınması zaruri olan tedbirler ile bunlara ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
İKİNCİ BÖLÜM
Olağanüstü Halin Uygulanmasına İlişkin Tedbirler
Kapatılan kurum ve kuruluşlara ilişkin tedbirler
MADDE 2 – (1) Milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen Fethullahçı Terör Örgütüne (FETÖ/PDY) aidiyeti, iltisakı veya irtibatı belirlenen;
a) Ekli (I) sayılı listede yer alan özel sağlık kurum ve kuruluşları,
b) Ekli (II) sayılı listede yer alan özel öğretim kurum ve kuruluşları ile özel öğrenci yurtları ve pansiyonları,
c) Ekli (III) sayılı listede yer alan vakıf ve dernekler ile bunların iktisadi işletmeleri,
ç) Ekli (IV) sayılı listede yer alan vakıf yükseköğretim kurumları,
d) Ekli (V) sayılı listede yer alan sendika, federasyon ve konfederasyonlar,
kapatılmıştır.
(2) Kapatılan vakıfların her türlü taşınır ve taşınmazları ile her türlü mal varlığı, alacak ve hakları, belge ve evrakı Vakıflar Genel Müdürlüğüne bedelsiz olarak devredilmiş sayılır. Kapatılan vakıf yükseköğretim kurumlarının sağlık uygulama ve araştırma merkezleri ve kapatılan diğer kurum ve kuruluşlara ait olan taşınırlar ile her türlü mal varlığı, alacak ve haklar, belge ve evrak Hazineye bedelsiz olarak devredilmiş sayılır, bunlara ait taşınmazlar tapuda resen Hazine adına, her türlü kısıtlama ve taşınmaz yükünden ari olarak tescil edilir. Birinci fıkrada sayılanların her türlü borçlarından dolayı hiçbir şekilde Hazineden bir hak ve talepte bulunulamaz. Devire ilişkin işlemler ilgili tüm kurumlardan gerekli yardımı almak suretiyle ilgisine göre Maliye Bakanlığı veya Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilir.
(3) Milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum veya gruplara ya da terör örgütlerine üyeliği veya iltisakı ya da bunlarla irtibatı belirlenen ve ekli listelerde yer almayan özel ve vakıf sağlık kurum ve kuruluşları, özel öğretim kurum ve kuruluşları ile özel öğrenci yurtları ve pansiyonları, vakıflar, dernekler, vakıf yükseköğretim kurumları, sendikalar, federasyonlar ve konfederasyonlar, ilgili bakanlıklarda bakan tarafından oluşturulacak komisyonun teklifi üzerine bakan onayı ile kapatılır. Bu fıkra kapsamında kapatılan kurum ve kuruluşlar hakkında da ikinci fıkra hükümleri uygulanır.
(4) Kapatılan yükseköğretim kurumlarında kayıtlı öğrenciler, Yükseköğretim Kurulu tarafından Devlet üniversitelerine veya vakıf üniversitelerine yerleştirilir. Bu şekilde yerleştirilen öğrenciler, mezun oluncaya kadar vakıf yükseköğretim kurumlarına ödemeleri gereken ücretleri ilgili üniversiteye ödemeye devam ederler. Bu fıkranın uygulanması ile ilgili olarak usul ve esasları belirlemeye, uygulamayı yönlendirmeye, her türlü tedbiri almaya ve ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye Yükseköğretim Kurulu görevli ve yetkilidir.
Yargı mensupları ile bu meslekten sayılanlara ilişkin tedbirler
MADDE 3 – (1) Terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu değerlendirilen Anayasa Mahkemesi üyeleri hakkında Anayasa Mahkemesi Genel Kurulunun salt çoğunluğunca; Yargıtay daire başkanı ve üyeleri hakkında Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunca; Danıştay daire başkanı ve üyeleri hakkında Danıştay Başkanlık Kurulunca; hâkim ve savcılar hakkında Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Genel Kurulunca ve Sayıştay meslek mensupları hakkında Sayıştay Başkanının başkanlığında, başkan yardımcıları ile Sayıştay Başkanı tarafından belirlenecek bir daire başkanı ve bir üyeden oluşan komisyonca meslekte kalmalarının uygun olmadığına ve meslekten çıkarılmalarına karar verilir. Görevlerine son verilenlerin silah ruhsatları ve hususi damgalı pasaportları iptal edilir ve bu kişiler oturdukları kamu konutlarından veya vakıf lojmanlarından onbeş gün içinde tahliye edilir.
(2) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihte adli ve idari yargı hâkim ve savcı adayı olarak görev yapanlar, adaylıkta geçirdikleri süreye bakılmaksızın Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca mesleğe kabul edilmeleri halinde, hâkimlik ve savcılık mesleğine atanabilirler.
Kamu görevlilerine ilişkin tedbirler
MADDE 4 – (1) Terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu değerlendirilen;
a) 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununa tabi personel, ilgili Kuvvet Komutanının teklifi, Genelkurmay Başkanının inhası, Milli Savunma Bakanının onayı ile kamu görevinden çıkarılır,
b) 10/3/1983 tarihli ve 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanununa tabi personel Jandarma Genel Komutanının teklifi, İçişleri Bakanının onayı ile kamu görevinden çıkarılır,
c) 9/7/1982 tarihli ve 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanununa tabi personel Sahil Güvenlik Komutanının teklifi ve İçişleri Bakanının onayı ile kamu görevinden çıkarılır,
ç) Milli Savunma Bakanına bağlı personel Milli Savunma Bakanının onayı ile kamu görevinden çıkarılır,
d) 11/10/1983 tarihli ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununa tabi personel, Yükseköğretim Kurulu Başkanının teklifi üzerine Yükseköğretim Kurulunun kararıyla kamu görevinden çıkarılır,
e) Mahalli idareler personeli, valinin başkanlığında toplanan ve vali tarafından belirlenen kurulun teklifi üzerine İçişleri Bakanının onayıyla kamu görevinden çıkarılır,
f) 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 3 üncü maddesinde belirtilenler hariç diğer mevzuata tabi her türlü kadro, pozisyon ve statüde (işçi dahil) istihdam edilen personel, ilgili kurum veya kuruluşun en üst yöneticisi başkanlığında bağlı, ilgili veya ilişkili bakan tarafından oluşturulan kurulun teklifi üzerine ilgisine göre ilgili bakan onayıyla kamu görevinden çıkarılır,
g) Bir bakanlığa bağlı, ilgili veya ilişkili olmayan diğer kurumlarda her türlü kadro, pozisyon ve statüde (işçi dahil) istihdam edilen personel, birim amirinin teklifi üzerine atamaya yetkili amirin onayıyla kamu görevinden çıkarılır.
(2) Birinci fıkra uyarınca görevine son verilenler bir daha kamu hizmetinde istihdam edilemez, doğrudan veya dolaylı olarak görevlendirilemezler; görevinden çıkarılanların uhdelerinde bulunan her türlü mütevelli heyet, kurul, komisyon, yönetim kurulu, denetim kurulu, tasfiye kurulu üyeliği ve sair görevleri de sona ermiş sayılır. Bu fıkrada sayılan görevleri yürütmekle birlikte kamu görevlisi sıfatını taşımayanlar hakkında da bu fıkra hükümleri uygulanır.
(3) Bu maddeye göre görevlerine son verilenlerin silah ruhsatları ve pilot lisansları iptal edilir ve bu kişiler oturdukları kamu konutlarından veya vakıf lojmanlarından onbeş gün içinde tahliye edilir. Bu kişiler özel güvenlik şirketlerinin kurucusu, ortağı ve çalışanı olamazlar.
(4) Bu madde kapsamında kamu görevi sona erdirilen personele ait kadro ve pozisyonlara, Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ve diğer mevzuattaki kısıtlamalara tabi olmaksızın Bakanlar Kurulunca belirlenecek sayıda kadro ve pozisyon için atama yapılabilir.
Yürütülen soruşturmalarda alınacak tedbirler
MADDE 5 – (1) Milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum veya gruplara ya da terör örgütlerine üyeliği veya iltisakı ya da bunlarla irtibatı nedeniyle haklarında idari işlem tesis edilenler ile aynı gerekçeyle haklarında suç soruşturması veya kovuşturması yürütülenler, işlemi yapan kurum ve kuruluşlarca ilgili pasaport birimine derhal bildirilir. Bu bildirim üzerine ilgili pasaport birimlerince pasaportlar iptal edilir.
Soruşturma ve kovuşturma işlemleri
MADDE 6 – (1) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar, 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar ve toplu işlenen suçlar bakımından, olağanüstü halin devamı süresince;
a) Gözaltı süresi, şüphelinin yakalama yerine en yakın hâkim veya mahkemeye gönderilmesi için zorunlu süre hariç, yakalama anından itibaren otuz günü geçemez.
b) Yakalanan asker kişiler adli kolluk görevlilerine teslim edilir.
c) Yürütülen soruşturmalar kapsamında görev ve unvan ayrımı yapılmaksızın kamu görevlileri de dâhil olmak üzere bütün şüpheli, mağdur ve tanık ifadeleri adli kolluk görevlileri tarafından da alınabilir.
ç) Asker kişiler hakkında verilen tutuklama kararları, 13/12/2004 tarihli ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 111 inci maddesinde belirtilen ceza infaz kurumlarında yerine getirilir.
d) Tutuklu olanların avukatları ile görüşmelerinde, toplumun ve ceza infaz kurumunun güvenliğinin tehlikeye düşürülmesi, terör örgütü veya diğer suç örgütlerinin yönlendirilmesi, bunlara emir ve tâlimat verilmesi veya yorumlarıyla gizli, açık ya da şifreli mesajlar iletilmesi ihtimalinin varlığı halinde, Cumhuriyet savcısının kararıyla, görüşmeler teknik cihazla sesli veya görüntülü olarak kaydedilebilir, tutuklu ile avukatın yaptığı görüşmeleri izlemek amacıyla görevli hazır bulundurulabilir, tutuklunun avukatına veya avukatın tutukluya verdiği belge veya belge örnekleri, dosyalar ve aralarındaki konuşmalara ilişkin tuttukları kayıtlara elkonulabilir veya görüşmelerin gün ve saatleri sınırlandırılabilir. Tutuklunun yaptığı görüşmenin, belirtilen amaçla yapıldığının anlaşılması hâlinde, görüşmeye derhal son verilerek, bu husus gerekçesiyle birlikte tutanağa bağlanır. Görüşme başlamadan önce, taraflar bu hususta uyarılır. Tutuklu hakkında, tutanak tutulması hâlinde, Cumhuriyet savcısının istemiyle tutuklunun avukatlarıyla görüşmesi sulh ceza hâkimliğince yasaklanabilir. Yasaklama kararı, tutuklu ile yeni bir avukat görevlendirilmesi için derhal ilgili baro başkanlığına bildirilir. Baro tarafından bildirilen avukatın değiştirilmesi Cumhuriyet savcısı tarafından istenebilir. Görevlendirilen avukata, 23/3/2005 tarihli ve 5320 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun 13 üncü maddesine göre ücret ödenir.
e) Tutuklu olanlar, belgelendirilmesi koşuluyla sadece eşi, ikinci dereceye kadar kan ve birinci derece kayın hısımları ile vasisi veya kayyımı tarafından ziyaret edilebilir. Adalet Bakanlığı ile Cumhuriyet başsavcılığının yetkileri saklıdır. Tutuklular telefonla haberleşme hakkından ancak onbeş günde bir ve bu bentte sayılan kişilerle sınırlı olarak on dakikayı geçmemek üzere faydalanabilirler.
f) Tutuklu olanların bulunduğu ceza infaz kurumlarında görev yapan kamu görevlileri tarafından düzenlenen tutanaklara, ilgili görevlinin açık kimliği yerine sadece sicil numarası yazılır. Kurum görevlilerinin ifadesine başvurulması gerektiği hallerde çıkarılan davetiye veya çağrı kâğıdı görevlinin işyeri adresine tebliğ edilir. Bu kişilere ait ifade ve duruşma tutanaklarında işyeri adresi gösterilir.
g) Yürütülen soruşturmalarda, 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 149 uncu maddesine göre seçilen veya aynı Kanunun 150 nci maddesine göre görevlendirilen müdafi, hakkında bu maddede sayılan suçlar nedeniyle soruşturma ya da kovuşturma bulunması halinde müdafilik görevini üstlenmekten yasaklanabilir. Cumhuriyet savcısının yasaklamaya ilişkin talebi hakkında, sulh ceza hâkimliği tarafından gecikmeksizin karar verilir. Yasaklama kararı, şüpheliye ve yeni bir müdafi görevlendirilmesi için ilgili baro başkanlığına derhal bildirilir.
ğ) Yürütülen soruşturma ve kovuşturmalarda, ifade alma ve sorgu sırasında veya duruşmada en çok üç avukat hazır bulunabilir.
h) Ceza mahkemelerinde duruşmanın başlamasından önce iddianame veya iddianame yerine geçen belge okunur ya da özetlenerek anlatılır.
ı) Tutukluluğun incelenmesi, tutukluluğa itiraz ve tahliye talepleri dosya üzerinden karara bağlanabilir.
i) Hâkim veya mahkemenin uygun gördüğü durumlarda, aynı anda görüntülü ve sesli iletişim tekniğinin kullanılması suretiyle şüpheli veya sanığın sorgusu yapılabilir veya duruşmalara katılmasına karar verilebilir.
Vazife malulü aylığı bağlanması ve diğer haklar
MADDE 7 – (1) 15/7/2016 tarihinde gerçekleştirilen darbe teşebbüsü ve terör eylemi ile bu eylemin devamı niteliğindeki eylemler sebebiyle hayatını kaybeden veya malul olan sivillere 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi kapsamında bağlanacak aylıklarının hesabında aynı fıkranın (h) bendi hükümleri esas alınır ve kendileri ile hak sahipleri, söz konusu (h) bendi kapsamında bulunanlara ilgili mevzuatında sağlanan diğer haklardan aynı şekilde yararlandırılır. Ancak, dul ve yetimlerine bağlanacak aylığın toplam tutarı, malulün ya da ölenin kendisine bağlanacak aylıktan az olamaz. Ayrıca, bunlar ile bu eylemler sebebiyle yaralananlar hakkında 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanunun nakdi tazminat hükümleri uygulanır. Bu şekilde bağlanacak aylıklarda, genel sağlık sigortası primi dâhil, prim ve prime ilişkin borç olmama şartı aranmaz.
(2) Birinci fıkra kapsamına giren ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu kapsamında emeklilik ikramiyesine müstahak olanların emeklilik ikramiyeleri, en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) 115 katından az olmamak üzere, 3713 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi hükümleri esas alınarak ödenir. Birinci fıkra kapsamına girmekle birlikte emeklilik ikramiyesine müstahak olmayan sivillerden yaşamak için gereken hareketleri yapamayacak ve başkasının yardım ve desteğine muhtaç olacak derecede malul olanların kendileri ile ölenlerin kanuni mirasçılarına en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) 170 katı, diğer malullere ise en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) 115 katı tutarında ek tazminat, nakdi tazminata ilişkin esas ve usuller çerçevesinde ilgili kurumlar tarafından ödenir.
İrtifak ve intifa hakları ile kira sözleşmelerinin iptali
MADDE 8 – (1) Mülkiyeti 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununda belirtilen genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçe kapsamındaki idarelere, düzenleyici ve denetleyici kurumlara, sosyal güvenlik kurumlarına, mahalli idarelerle bu idareler tarafından kurulan birlik ve işletmelere, özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları, müessese ve işletmeleri ile sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıklara ve vakıflara ait olan her türlü taşınmazın yararlanıcıları ile kiracılarının, milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum veya gruplara ya da terör örgütlerine üyeliği veya iltisakı ya da bunlarla irtibatının değerlendirilmesi halinde irtifak ve intifa hakları ile kira sözleşmeleri ilgili kurum ve kuruluş tarafından resen iptal edilir.
Sorumluluk
MADDE 9 – (1) Bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamında karar alan ve görevleri yerine getiren kişilerin bu görevleri nedeniyle hukuki, idari, mali ve cezai sorumluluğu doğmaz.
Yürürlüğün durdurulması
MADDE 10 – (1) Bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamında alınan kararlar ve yapılan işlemler nedeniyle açılan davalarda yürütmenin durdurulmasına karar verilemez.
Yürürlük
MADDE 11 – (1) Bu Kanun Hükmünde Kararname yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12 – (1) Bu Kanun Hükmünde Kararname hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Recep Tayyip ERDOĞAN
CUMHURBAŞKANI
|
LİSTELER İÇİN BAKINIZ:
http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/07/20160723.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/07/20160723.htm
2935 SAYILI OLAĞANÜSTÜ HAL KANUNUNUN TAM METNİ
Cumhurbaşkanı
Erdoğan, MGK'nın tavsiyesi ve Bakanlar Kurulunun aldığı karar uyarınca 3 ay
süreyle olağanüstü hal kararı alındığını duyurdu. Anayasa'nın 120. maddesine
göre alınan olağanüstü hal kararının uygulamasını, 2935 sayılı Kanun
göstermektedir.
İŞTE 2935 SAYILI OLAĞANÜSTÜ HAL KANUNU
Kanun
Numarası: 2935
Kabul
Tarihi: 25/10/1983
Yayımlandığı
R.Gazete: Tarih: 27/10/1983 Sayı: 18204
Yayımlandığı
Düstur: Tertip: 5 Cilt: 22 Sayfa: 815
BİRİNCİ KISIM
Genel
Hükümler
Amaç:
Madde 1
- Bu Kanunun amacı,
a) Tabii
afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım,
b) Anayasa
ile kurulan hür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan
kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin ortaya
çıkması veya şiddet olayları sebebiyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması,
Durumlarında
olağanüstü hal ilan edilmesi ve usulleriyle olağanüstü hallerde uygulanacak hükümleri
belirlemektir.
Kapsam:
Madde 2
- Bu Kanun; olağanüstü hal ilanına tabii afet, tehlikeli salgın
hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım hallerinde ilan edilen olağanüstü
hallerde vatandaşlar için getirilecek para, mal ve çalışma yükümlülükleri ile olağanüstü
hallerin her türü için ayrı ayrı geçerli olmak üzere, temel hak ve
hürriyetlerin nasıl sınırlanacağı veya nasıl durdurulacağına, halin
gerektirdiği tedbirlerin nasıl ve ne suretle alınacağına, kamu hizmeti
görevlilerine ne gibi yetkiler verileceğine, görevlilerin durumlarında ne gibi
değişiklikler yapılacağına ve olağanüstü yönetim usullerine ilişkin hükümleri
kapsar.
Olağanüstü
halin ilanı:
Madde 3
- Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu:
a) Tabii
afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım hallerinden
birinin veya birden fazlasının görülmesi durumunda,
b) Anayasa
ile kurulan hür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan
kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin ortaya
çıkması veya şiddet olayları sebebiyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması
hallerinde, Milli Güvenlik Kurulunun görüşünü de aldıktan sonra;
Yurdun bir
veya birden fazla bölgesinde veya bütününde altı ayı geçmemek üzere olağanüstü
hal ilan edebilir.
Olağanüstü
hal kararı Resmi Gazete'de yayımlanır ve hemen Türkiye Büyük Millet Meclisinin
onayına sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde ise derhal toplantıya
çağrılır. Meclis, olağanüstü hal süresini değiştirebilir. Bakanlar Kurulunun
istemi üzerine, her defasında dört ayı geçmemek üzere, süreyi uzatabilir veya
olağanüstü hali kaldırabilir.
Bakanlar
Kurulu, olağanüstü halin bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince
ilanından sonra; süreyi uzatmaya, kapsamını değiştirmeye veya olağanüstü hali
kaldırmaya ilişkin hususlarda da karar almadan önce Milli Güvenlik Kurulunun
görüşünü alır.
Olağanüstü
hal kararının hangi sebeplerle alındığı, bölgesi ve süresi, Türkiye radyo ve
televizyonuyla ve Bakanlar Kurulunca gerekli görülen hallerde diğer araçlarla
ilan edilir.
Kanun
hükmünde kararneme:
Madde 4
- Olağanüstü hal süresince, Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan
Bakanlar Kurulu, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda Anayasanın 91 inci
maddesindeki kısıtlamalara ve usule bağlı olmaksızın, kanun hükmünde
kararnamemeler çıkarabilir. Bu kararnameler Resmi Gazete'de yayımlanır ve aynı
gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur.
İKİNCİ
KISIM
Yükümlülükler
ve Alınacak Tedbirler
BİRİNCİ
BÖLÜM
Tabii Afet
ve Tehlikeli Salgın Hastalıklarda Yükümlülükler ve
Alınacak
Tedbirler
Yükümlülükler:
Madde 5
- Tabii afet ve tehlikeli salgın hastalıklar sebepleriyle olağanüstü hal ilan
edilmesi durumunda; felakete uğrayanların kurtarılması, meydana gelen hasar ve
zararın telafisi için ihtiyaç duyulan ve hemen sağlanamayan para ve her türlü
taşınır ve taşınmaz mallar ve yapılması gereken işler; para, mal ve çalışma
yükümlülüğü yoluyla sağlanır.
Para
yükümlülüğü:
Madde 6
- Tabii afet ve tehlikeli salgın hastalıklar sebebiyle olağanüstü hal ilan
edilmesi durumunda gerekli harcamalar öncelikle kamu kaynakları ile
yardımlardan sağlanır.
Acil ve
hayati ihtiyaç maddeleri için harcamaya yeterli para kamu kaynaklarından
zamanında sağlanamadığı takdirde, bölgedeki kredi kuruluşlarının olanaklarından
yararlanılır.
Para
yükümlülüğünün uygulanmasında, kuruluşların hizmet ve faaliyetlerinin
aksatılmaması gözönünde tutulur.
Mal
yükümlülüğü:
Madde 7 - Tabii
afet ve tehlikeli salgın hastalıklar sebebiyle olağanüstü hal ilan edilen bölge
içindeki kamu kurum ve kuruluşlarıyla tüzel ve gerçek kişiler, kendilerinden
istenecek veya yükümlülük konulacak arazi, arsa, bina, tesis, araç, gereç,
yiyecek, ilaç ve tıbbi malzeme ile giyecek ve diğer maddeleri vermek
zorundadırlar.
Bu amaçla;
öncelikle o bölgedeki genel ve katma bütçeli dairelere, kamu iktisadi devlet
teşekkülleri ve kuruluşları ile bunlara bağlı müesseselere ve mahalli idarelere
başvurulur. İhtiyaçların bu kaynaklardan zamanında ve yeterince karşılanmaması
halinde, imkan ve kaynakları da dikkate alınarak, bölgedeki özel kuruluşlara ve
gerçek kişilere ait olanlara yükümlülük konulur.
Yiyecek,
giyecek, araç, gereç, ilaç ve tıbbi malzemeler gibi zaruri maddeler bölge
sınırları içinde sağlanamadığı takdirde, bu Kanun hükümleri uygulanmak
suretiyle en yakın bölgelerden yükümlülük yolu ile sağlanır.
Çalışma
yükümlülüğü:
Madde 8
- Tabii afet ve tehlikeli salgın hastalıklar sebepleriyle olağanüstü hal
ilan edilen bölgelerde bulunan 18 - 60 yaşları arasındaki bütün vatandaşlar,
olağanüstü hal sebebiyle kendilerine verilecek işleri yapmakla yükümlüdürler.
Görevlendirmelerde;
iş mevzuatının çalıştırma yasağı ile ilgili hükümleri çalıştırılacak kişilerin
yaş, cinsiyet, sağlık, meslekleri, meşguliyetleri ve sosyal durumları ile aile
ve bakıma muhtaç yakınları gözönünde bulundurulur.
İşçi
ihtiyaçlarının karşılanmasında ve kuruluşlar arasındaki işçi naklinde, İş ve
İşçi Bulma Kurumu teşkilatından yararlanılır.
Gerekli
görülen hallerde çalışılan işyerlerinde gündüz ve gece çalışmalarında günlük iş
saatleri, işlerin niteliğine ve ihtiyaç derecesine göre artırılabilir. Hafta
Tatili Kanunu, Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun, Öğle Dinlenmesi
Kanunu, hükümleri kısmen veya tamamen uygulanmayabilir.
Çalışma
yükümlülüğünün uygulanmasında kuruluşların görev ve hizmetlerinin aksatılmaması
ve yükümlülerin mesleki faaliyetleri gözönünde bulundurulur.
Alınacak
tedbirler:
Madde 9
- Tabii afet ve tehlikeli salgın hastalıklar sebebiyle olağanüstü hal
ilanında, olağanüstü hal ilanını gerektiren hususlar gözönünde bulundurularak
aşağıda yazılı tedbirler alınabilir:
a)
Bölgenin belirli yerlerinde yerleşimi yasaklamak, belirli yerleşim yerlerine
girişi ve buralardan çıkışı sınırlamak, belli yerleşim yerlerini boşaltmak veya
başka yerlere nakletmek,
b) Resmi
ve özel her derecedeki öğretim ve eğitim kurumlarında öğrenime ara vermek ve
öğrenci yurtlarını süreli veya süresiz olarak kapatmak,
c) Gazino,
lokanta, birahane, meyhane, lokal, taverna, diskotek, bar, dansing, sinema,
tiyatro ve benzeri eğlence yerleri ile kulüp vesair oyun salonlarını, otel,
motel, kamping, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerini denetlemek ve
bunların açılma ve kapanma zamanını tayin etmek, sınırlamak, gerektiğinde
kapatmak ve bu yerleri olağanüstü halin icaplarına göre kullanmak,
d) Bölgede
olağanüstü hal hizmetlerinin yürütülmesi ile görevli personelin yıllık
izinlerini sınırlamak veya kaldırmak,
e) Bölge
sınırları içerisindeki tüm haberleşme araç ve gereçlerinden yararlanmak ve
gerektiğinde bu amaçla geçici olarak bunlara elkoymak,
f) Tehlike
arz eden binaları yıkmak; sağlığı tehdit ettiği tespit olunan taşınır ve
taşınmaz mallar ile sağlığa zararlı gıda maddelerini ve mahsullerini imha
etmek,
g) Belli
gıda maddeleri ile hayvan ve hayvan yemi ve hayvan ürünlerinin bölge dışına
çıkarılmasını veya bölgeye sokulmalarını kontrol etmek, sınırlamak veya
gerektiğinde yasaklamak,
h) Gerekli
görülen zaruri ihtiyaç maddelerinin dağıtımını düzenlemek,
i) Halkın
beslenmesi, ısınması, temizliği ve aydınlanması için gerekli gıda madde ve
eşyalarla her türlü yakıtın, sağlığın korunmasında, tedavide ve tıpta
kullanılan ilaç, kimyevi madde, alet ve diğer şeylerin, inşaat, sanayi, ulaşım
ve tarımda kullanılan eşya ve maddelerin, kamu için gerekli diğer mal, eşya,
araç, gereç ve her türlü maddelerin imali, satımı, dağıtımı, depolanması ve
ticareti konularında gerekli tedbirleri almak, bu yerlere gerektiğinde
elkoymak, kontrol etmek ve bu malları satıştan kaçınan, saklayan, kaçıran,
fazla fiyatla satan, imalatını durduran veya yavaşlatanlar hakkında fiilin
işleniş şekli veya niteliği de nazara alınarak işyeri bulunduğu mahal için
hayati önem taşımadığı takdirde işyerini kapatmak,
j) Kara,
deniz ve hava trafik düzenine ilişkin tedbirleri almak, ulaştırma araçlarının
bölgeye giriş ve çıkışlarını kayıtlamak veya yasaklamak.
İKİNCİ
BÖLÜM
Ağır
Ekonomik Bunalım Hallerinde Yükümlülükler ve Alınacak Tedbirler
Ağır
ekonomik bunalım hallerinde yükümlülükler ve alınacak tedbirler:
Madde 10
- Ağır ekonomik bunalım sebebiyle olağanüstü hal ilanı durumunda,
ekonominin düzenlenmesi ve iyileştirilmesi amacı ile mal, sermaye ve hizmet
piyasalarını yönlendirici; vergi, para, kredi, kira, ücret ve fiyat
politikalarını belirleyici ve çalışmaya ilişkin her türlü tedbir ve
yükümlülüklerin tespiti, tanzimi ve takibi konularında Bakanlar Kurulunca kanun
hükmünde kararname çıkarılabilir.
Bakanlar
Kurulu, kanun hükmünde kararnamelerle kendisine verilen yetkiler doğrultusunda
alınacak kararların yürütülmesini aşağıdaki fıkra uyarınca oluşturulacak
Ekonomik İşler Olağanüstü Hal Koordinasyon Kuruluna veya ilgili bakanlıklara
bırakabilir.
Ekonomik
İşler Olağanüstü Hal Koordinasyon Kurulu, Başbakanın başkanlığında, ekonomik
işlerden sorumlu Devlet Bakanı ile Maliye, Ticaret, Tarım ve Orman, Sanayi ve
Teknoloji, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Gümrük ve Tekel ve Çalışma bakanlarından
oluşur.
Kurul
belirli kararların yerine getirilmesi için bölge veya il valilerini
görevlendirebileceği gibi, gerektiğinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarına da
görev verebilir.
Bakanlar
Kurulunun aldığı kararlar ile Ekonomik İşler Olağanüstü Hal Koordinasyon
Kurulunun kararlarının uygulanmasına ilişkin belirlemeleri Resmi Gazete ile
ilan edilir ve ilgilere tebliğ olunur.
ÜÇÜNCÜ B
ÖLÜM
Şiddet
Hareketlerinde Alınacak Tedbirler
Tedbirler:
Madde 11
- Bu Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince
olağanüstü hal ilanında; genel güvenlik, asayiş ve kamu düzenini korumak,
şiddet olaylarının yaygınlaşmasını önlemek amacıyla 9 uncu maddede öngörülen
tedbirlere ek olarak aşağıdaki tedbirler de alınabilir:
a) Sokağa
çıkmayı sınırlamak veya yasaklamak,
b) Belli
yerlerde veya belli saatlerde kişilerin dolaşmalarını ve toplanmalarını,
araçların seyirlerini yasaklamak,
c)
Kişilerin; üstünü, araçlarını, eşyalarını aratmak ve bulunacak suç eşyası ve
delil niteliğinde olanlarına el koymak,
d)
Olağanüstü hal ilan edilen bölge sakinleri ile bu bölgeye hariçten girecek
kişiler için kimlik belirleyici belge taşıma mecburiyeti koymak,
e) Gazete,
dergi, broşür, kitap, el ve duvar ilanı ve benzerlerinin basılmasını,
çoğaltılmasını, yayımlanmasını ve dağıtılmasını, bunlardan olağanüstü hal
bölgesi dışında basılmış veya çoğaltılmış olanların bölgeye sokulmasını ve
dağıtılmasını yasaklamak veya izne bağlamak; basılması ve neşri yasaklanan
kitap, dergi, gazete, broşür, afiş ve benzeri matbuayı toplatmak,
(Ek alt
bent: 9/4/1990 - KHK - 413/1 md.; Mülga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.)
f) Söz,
yazı, resmi, film, plak, ses ve görüntü bantlarını ve sesle yapılan her türlü
yayımı denetlemek, gerektiğinde kayıtlamak veya yasaklamak,
g)
Hassasiyet taşıyan kamuya veya kişilere ait kuruluşlara ve bankalara, kendi iç
güvenliklerini sağlamak için özel koruma tedbirleri aldırmak veya bunların
artırılmasını istemek,
h) Her
nevi sahne oyunlarını ve gösterilen filmleri denetlemek, gerektiğinde durdurmak
veya yasaklamak,
i)
Ruhsatlı da olsa her nevi silah ve mermilerin taşınmasını veya naklini
yasaklamak,
j) Her
türlü cephaneler, bombalar, tahrip maddeleri, patlayıcı maddeler, radyoaktif
maddeler veya yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı eczalar veya diğer her türlü
zehirler ve boğucu gazlar veya benzeri maddelerin bulundurulmasını,
hazırlanmasını, yapılmasını veya naklini izne bağlamak veya yasaklamak ve
bunlar ile bunların hazırlanmasına veya yapılmasına yarayan eşya, alet veya
araçların teslimini istemek veya toplatmak,
k) Kamu
düzeni veya kamu güvenini bozabileceği kanısını uyandıran kişi ve toplulukların
bölgeye girişini yasaklamak, bölge dışına çıkarmak veya bölge içerisinde
belirli yerlere girmesini veya yerleşmesini yasaklamak,
(Ek alt
bent: 9/4/1990 - KHK - 413/2 md.; Mülga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.)
l) Bölge
dahilinde güvenliklerinin sağlanması gerekli görülen tesis veya teşekküllerin
bulunduğu alanlara giriş ve çıkışı düzenlemek, kayıtlamak veya yasaklamak,
m) Kapalı
ve açık yerlerde yapılacak toplantı ve gösteri yürüyüşlerini yasaklamak,
ertelemek, izne bağlamak veya toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin yapılacağı yer
ve zamanı tayin, tespit ve tahsis etmek, izne bağladığı her türlü toplantıyı
izletmek, gözetim altında tutmak veya gerekiyorsa dağıtmak,
n) (Ek:
14/11/1984 - 3076/1 md.) İşçinin isteği, ahlak ve iyi niyet kurallarına
uymayan haller, sağlık sebepleri, normal emeklilik ve belirli süresinin bitişi
nedeniyle hizmet aktinin sona ermesi veya feshi dışında kalan hallerde işçi
çıkartmalarını işverenin de durumunu dikkate alarak üç aylık bir süreyi aşmamak
kaydıyla izne bağlamak veya ertelemek,
o) (Ek:
14/11/1984 - 3076/1 md.) Dernek faaliyetlerini; her dernek hakkında ayrı
karar almak ve üç ayı geçmemek kaydıyla durdurmak,
ö) (Ek:
14/11/1984 - 3076/1 md.; Değişik: 9/4/1990 - KHK -413/3 md.; Mülga: 9/5/1990 -
424/12 md.; Yeniden düzenleme: 9/5/1990 - KHK - 425/1 md.;İptal:Ana. Mah.'nin
10/1/1991 tarih ve E.1990/25,K.1991/1 sayılı kararıyla.)
p) (Ek:
25/7/1986 - KHK - 259/2 md.; değiştirilerek kabul: 3/9/1986 - 3310/2
md.) Anayasanın 121 inci maddesine göre, olağanüstü halin ilanına veya
devamına sebep olan hallerin Türkiye Cumhuriyeti sınırları ve mücavir yurt
bölgelerimiz üzerinde cereyan etmesi ve eylemcilerin eylemlerini müteakip komşu
ülke topraklarına sığındıklarının tespit edilmesi durumunda, ilgili komşu ülke
ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti arasında varılacak mutabakat çerçevesinde,
valinin talebi üzerine ilgili komutan, eylemcileri ele geçirmek veya tesirsiz
hale getirmek maksadı ile, her defasında Genelkurmay Başkanlığı kanalı ile
Hükümetin müsaadesi tahtında, ihtiyaca göre, Kara, Hava veya Deniz Kuvvetleri
unsurları ile mahdut hedefli sınır ötesi harekat planlayıp icra etmek.
ÜÇÜNCÜ
KISIM
Organlar
ve Uygulama
BİRİNCİ
BÖLÜM
Organlar
Koordinasyon:
Madde 12 -
(Değişik: 21/4/1988 - 3432/1.md.)
Olağanüstü
hal ilanında koordinasyon, Başbakanlıkça veya Başbakanın görevlendireceği
bakanlıkça sağlanır.
Bunun
için, olağanüstü hal ilanına sebep olan konu ile ilgili bulunan bakanlıklar
temsilcilerinden meydana gelen Olağanüstü Hal Koordinasyon Kurulu kurulur.
Ayrıca, bu Kurula iştirak eden bakanlıkların, merkez kuruluşları içinde aynı
amaçla bir ünite görevlendirilebileceği gibi, özel bir ünite de teşkil
olunabilir.
Olağanüstü
Hal Koordinasyon Kurulunun kuruluş ve çalışma esasları, çıkarılacak
yönetmelikte gösterilir.
Ağır
ekonomik bunalım sebebiyle olağanüstü hal ilanında 10 uncu madde hükümleri
saklıdır.
Olağanüstü
hal kurulu ve büroları:
Madde 13
- Bölge valiliği teşkilat ve birimlerinin görevleri saklı kalmak üzere,
olağanüstü hal ilan edilen bölgelerde; olağanüstü hal ilanını gerektiren
olayları ve tedbirlerin uygulanmasını izlemek, değerlendirmek, bunlarla ilgili
önerilerde bulunmak üzere bölge valisinin başkanlığında, görevlendireceği il
valileri ile diğer kamu kuruşları yöneticilerinin, garnizon komutanı veya
görevlendireceği bir temsilcinin üye olarak katılacağı bölge olağanüstü hal
kurulu kurulur.
Bölge
valisinin gerek görmesi veya olağanüstü halin bir ilde ilanı halinde, il
merkezlerinde ve ilçelerde birer olağanüstü hal bürosu oluşturulur. İl
bürolarına il valisi veya görevlendireceği vali muavini, ilçe bürolarına
kaymakamlar başkanlık eder.
Adli ve
idari yargı ile askeri teşkilatta çalışan personel hariç olmak üzere,
başkanlarının uygun göreceği kamu görevlileri, olağanüstü hal süresince, bu
kurul ve bürolarda kendi kadroları ile çalıştırılabilir.
Olağanüstü
hal kurul ve bürolarının kuruluş, toplanma, karar alma, çalışma usul ve
esasları yönetmelikte belirlenir.
İKİNCİ
BÖLÜM
Olağanüstü
Halin Uygulanması
Olağanüstü
halin uygulanması:
Madde 14
- Olağanüstü halin uygulanmasında görev ve yetki:
a)
Olağanüstü hal bir ili kapsıyorsa il valisine,
b) Bir
bölge valiliğine bağlı birden çok ilde ilan edilmesi halinde bölge valisine,
c) Birden
fazla bölge valisinin görev alanına giren illerde veya bütün yurtta ilan
edilmesi halinde, koordine ve işbirliği Başbakanlıkça sağlanmak suretiyle bölge
valilerine,
Aittir.
Gerekli işlemler onlar tarafından yürütülür.
Bölge
valileri; kendilerine ait görev ve yetkilerin bir kısmını veya tamamını,
illerinde olağanüstü hal ilan edilen il valilerine devredebilirler.
Yükümlülüğün
duyurulması ve yerine getirilmesi:
Madde 15
- Genel kapsamlı yükümlülükler için her çeşit yayın araçlarıyla ilanen,
gerektiğinde belirli yükümlülükler için ilgililere yazılı olarak ve acil
hallerde daha sonra yazı ile teyid edilmek üzere sözlü olarak duyuru yapılır.
Bu duyuru
üzerine yükümlüler, yükümlülük konusu para, taşınır ve taşınmaz mallarını
verilen süre içinde ve istenilen şekilde görevlilere teslim etmek, çalışma
yükümlülüğüne tabi tutulmuşlarsa belirtilen gün ve saatte işbaşında hazır
bulunmak zorundadırlar.
Yükümlülüğün
karşılığının tespiti ve ödenmesi:
Madde 16
- Teslim alınan veya kullanılan mallarla yaptırılan çalışmalara karşılık
ilgililere birer belge verilir.
Mal ve
çalışma yükümlülerinin bu belgelerle ilgili makamlara başvurmaları üzerine
alınan malların veya yaptırılan çalışmaların bedeli, kirası, ücreti veya
tazminatı mahalli rayice veya satış fiyatına göre olağanüstü hal kurulu veya
bürolarınca tespit ve takdir olunarak, usulü dairesinde ödenir.
Ödemelerin
gecikme ile yapılması veya takside bağlanması hallerinde, bu alacaklar, kanuni
faizleri ile birlikte ödenir.
Takdir
olunacak bedel, kira, ücret veya tazminata karşı ilgililer, genel hükümlere
göre adli yargıya başvurabilirler.
Geçici
süre için alınacak mallar:
Madde 17
- Geçici süre için alınan taşıt araçları ve diğer mallar, yükümlülük sona
erdiğinde ilgililere geri verilir.
16 ncı
madde ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin hususlar yönetmelikte gösterilir.
Kamu
kuruluşlarına ait malların iadesi:
Madde 18
- Genel ve katma bütçeli dairelerle kamu iktisadi devlet teşekkülleri ve
kuruluşları ile bunlara bağlı müesseselere ve mahalli idarelere ait
kuruluşların geçici olarak kullanılan taşınır ve taşınmaz malları ile
tüketilmeyen maddeleri geri verilir. Bunlar için herhangi bir bedel, ücret kira
veya tazminat ödenmez.
İstisnalar:
Madde 19
- Bu Kanunun 9 uncu maddesinin (b), (d) ve (e) bentleri ile 11 inci
maddesinin (c) bendi adli ve askeri kurumlar ile hakim, savcı ve askeri
personel hakkında uygulanmaz.
Yükümlülüklerin
konulmasında ve tedbirlerin alınmasında milletlerarası hukukun diplomatik
temsilciliklere ve mensuplarına tanıdığı ayrıcalıklar ile yasama
dokunulmazlığına ilişkin hükümler saklıdır.
DÖRDÜNCÜ
KISIM
Yardım
İstemi
Tabii afet
ve salgın hastalıklarda yardım istemi:
Madde 20
- Bölgelerinde bu Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince
olağanüstü hal ilan edilen bölge valileri, kendi mülki idare bölümlerindeki
"Acil Kurtarma ve Yardım Örgütlerinin" ihtiyacı karşılamayacağının
anlaşılması üzerine, çevredeki bölge valiliklerine başvururlar.
Bölge
valileri, ani ve olağanüstü olaylarla karşılaşmaları veya yakın bölge
valiliklerinin göndereceği yardım gelinceye kadar, bölgedeki en büyük askeri
komutanlıktan yardım isteyebilir.
Bölge
valisinin yukarıda açıklanan istekleri, ilgilerce derhal yerine getirilir.
Kuvvet
istemi:
Madde 21
- Bölgelerinde bu Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi
gereğince olağanüstü hal ilan edilen bölge valileri; bölgelerinde çıkabilecek
toplumsal olaylarla meydana gelen olayları, emrindeki kuvvetler ve bu iş için
tahsis edilen kolluk kuvvetleriyle önlemeye ve bastırmaya çalışırlar.
Ancak,
olayları bu şekilde önleyemedikleri veya önlenmesini mümkün görmedikleri veya
aldıkları tedbirleri bu kuvvetlerle uygulayamadıkları veya uygulanmasını mümkün
görmedikleri takdirde, çevredeki bölge valiliklerine müracaatla, o bölgenin
kolluk kuvvetleri ve bu iş için tahsis edilen kuvvetlerden yararlanmak için
yardım isterler. Bu halde durum; ayrıca İçişleri Bakanlığına bildirilir.
Bütün bu
önlemlerin de yeterli görülmemesi veya ani ve olağanüstü olaylarla karşılaşılması
halinde bölge valisi, bölgedeki en büyük askeri komutanlıktan yardım
isteyebilir.
Bölge
valisinin yukarıda açıklanan istekleri, ilgililerce geciktirilmeksizin yerine
getirilir.
Bölge
valisinin askeri birliklerden yardım istemesi halinde, aşağıdaki hükümlere göre
hareket edilir.
a) Acil
durumlarda bu istek, sonradan yazılı şekle dönüştürülmek kaydıyla sözlü olarak
yapılabilir.
b) Çapı
askeri komutanlık tarafından tayin edilen ve muhtemel olaylar için istenen
askeri kuvvet, ilgili il valisinin degörüşleri alınarak, olaylara hızla el
koymaya uygun yerde hazır bulundurulur.
Ani ve
olağanüstü olaylar için istenen askeri kuvvet ise, derhal bölge valisi
tarafından verilen görevleri kendi komutanının sorumluluğu altında ve onun emir
ve talimatına göre, Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununda belirtilen
yetkiler ile kolluk kuvvetlerinin genel güvenliği sağlamada sahip olduğu
yetkileri kullanarak yerine getirir.
c)
Güvenlik kuvvetleri ile yardıma gelen askeri kuvvet arasındaki işbirliği ve
koordinasyon, emir ve komutaya ilişkin esaslar, bölge valisi ile bölgedeki en
üst askeri komutan tarafından tespit edilir. Ancak, güvenlik kuvvetleri ile
yardıma gelen askeri birliğin belirli görevleri beraber yapmaları halinde
komuta, sevk ve idare, görev verilen askeri birliğin komutanı veya askeri
birliklerin en kıdemli komutanı tarafından üstlenilir.
d) Askeri
kuvvet kullanılan durumların gerektirdiği harcamalar İçişleri Bakanlığı
bütçesine konulan ödenekten, ödeme emri beklenmeksizin yapılır.
İl
valilerinin yardım ve kuvvet istemi:
Madde 22
- a) İllerinde bu Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi
gereğince olağanüstü hal ilan edilen il valileri, bu konularda mevcut
kanunların kendilerine verdiği yetkileri kullanarak yardım isteminde
bulunurlar.
b) İllerinde
bu Kanunun 3 üncü maddesinin (b) bendi gereğince olağanüstü hal ilan edilen il
valileri çıkabilecek toplumsal olaylarla meydana gelen olayları, emrindeki
kolluk kuvvetleri ile önlemeye ve bastırmaya çalışırlar. Olayları
önleyemedikleri veya önlenmesini mümkün görmedikleri veya aldıkları tedbirleri
bu kuv
-vetlerle
uygulayamadıkları veya uygulanmasını mümkün görmedikleri takdirde, bağlı
oldukları bölge valisine başvururlar. Yardım üzerine gönderilen kolluk
kuvvetleri il valisinin emrine girer.
İl valisi,
ani ve olağanüstü olaylarla karşılaşması halinde veya bölge valisinin
göndereceği güçler gelinceye kadar görev yapmak üzere en yakın askeri
komutanlıktan yardım gönderilmesini isteyebilir. İl valisi ayrıca bu durumu
bölge valisi ve İçişleri Bakanlığına bildirir.
İl
valisinin yukarıda açıklanan istekleri, ilgililerce gecikmeksizin yerine
getirilir.
İl
valisinin askeri birliklerden yardım istemesi halinde 21 inci madde hükümleri
uygulanır. Bu halde, bölge valisine ait görev ve yetkiler, il valilerince
yerine getirilir.
Silah
kullanma yetkisi:
Madde 23
- Olağanüstü hal ilanından sonra kolluk kuvvetleri ile kendilerine görev
verilen özel kolluk kuvvetleri ve silahlı kuvvetler mensupları, görevlerini
yerine getirirken kanunlarda silah kullanmayı icap ettiren hal ve şartlardan
herhangi birinin tahakkuku halinde, silah kullanma yetkisini haizdirler.
Olağanüstü
halin, bu Kanunun 3 üncü maddesinin (b) bendi gereğince ilan edilmesi halinde,
silah kullanma yetkisini sahip bulunan güvenlik kuvvetlerinin teslim ol emrine
itaat edilmemesi veya silahla mukabeleye yeltenilmesi veya güvenlik
kuvvetlerinin meşru müdafaa durumuna düşmeleri halinde görevli güvenlik
kuvvetleri mensupları doğruca ve duraksamadan hedefe ateş edebilirler.
Silah
kullanan bütün personel hakkında 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet
Kanununun 87 nci maddesinin V ve VI ncı fıkraları hükümleri ile 1481 sayılı
Asayişe Müessir Bazı Fiillerin Önlenmesi Hakkındaki Kanunun 3 üncü maddesi
hükümleri uygulanır. Ayrıca haklarındaki soruşturma işlemi tutuksuz yapılır.
Yukarıda
belirtilen görevlilerin Devlet otoritesini, can ve mal güvenliğini korumak için
silah kullanmalarına ilişkin olarak bölge valisi ve il valisinin bu maddeye
göre verdiği emirler, uygun araçlarla ilan edilir.
BEŞİNCİ
KISIM
Yargı
Görevi, Usul ve Ceza Hükümleri
Olağanüstü
halde yargı görevi ve usul:
Madde 24
- Olağanüstü hal ilan edilen yerlerde, devlet güvenlik mahkemeleri ile
askeri mahkemelerin görevlerine giren suçlar dışındaki davalara adli yargıda
bakılır.
Bu Kanunda
belirtilen suçları işleyenler hakkında yapılacak soruşturma ve kovuşturma, yer
ve zaman kaydına bakılmaksızın, 3005 sayılı Meşhut Suçların Muhakeme Usulü
Kanununa göre yapılır.
Ceza
hükümleri:
Madde 25
- a) Tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım
sebebiyle olağanüstü hal ilan edilen yerlerde;
1.Bölge
valisi veya il valisi tarafından, bu Kanun veya diğer kanunlarla verilen
yetkilere dayanılarak alınan tedbirlere aykırı hareket edenler, emirleri
dinlemeyenler veya istekleri yerine getirmeyenler veya kimliklerine dair kasten
gerçeğe aykırı bilgi verenler veya bilgi vermekten çekinenler, fiilleri başka
bir suç oluştursa bile ayrıca üç aya kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar.
2. Özel
maksatla kamunun telaş ve heyecanını doğuracak şekilde asılsız, mübalağalı
havadis ve haber yayan veya nakledenler, fiilleri başka bir suç oluştursa bile
ayrıca üç aydan bir yıla kadar hapis ve beşbin liradan az olmamak üzere ağır
para cezasıyla cezalandırılırlar. Eğer fiil, fail tarafından bir yabancı ile
anlaşma sonucu işlenmiş ise hapis cezası bir yıldan ve ağır para cezası otuzbin
liradan aşağı olamaz. Bu suçlar basın ve yayın organları vasıtasıyla işlenirse
fail ve mesulleri hakkında verilecek cezalar bir misli artırılarak hükmolunur.
b)
Olağanüstü hal bu Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi
gereğince ilan edilmesi hallerinde bu yerlerde;
1. Bölge
valisi veya il valisi tarafından, bu Kanun veya diğer kanunlarla verilen
yetkilere dayanılarak alınan tedbirlere aykırı hareket edenler, emirleri
dinlemeyenler veya istekleri yerine getirmeyenler veya kimliklerine dair kasten
veya gerçeğe aykırı bilgi verenler veya bilgi vermekten çekinenler, fiilleri
başka bir suç oluştursa bile ayrıca bir aydan altı aya kadar hapis cezasıyla
cezalandırılırlar.
2. Bu
maddenin (a) fıkrasının (2) nci bendine aykırı hareket edenler hakkında
verilecek cezalar bir misli artırılarak hükmolunur.
Gözaltında
bulundurma süresinin uzatılması:
Madde 26 -
(Mülga : 18/11/1992 - 3842/31 md.)
ALTINCI
KISIM
Çeşitli
Hükümler
Mahalli
idarelere ait yetkiler:
Madde 27
- Bölge valisi, olağanüstü halin gerektirdiği durumlarda mahalli
idarelerin organlarınca alınacak kararlar ile tesis edilecek tasarrufların
tamamının veya belli konulara ilişkin olanlarının; il merkezinde kendisinin,
görevlendirilmesi halinde il valisinin ve ilçelerde kaymakamların onayı ile
yürürlük kazanmasını kararlaştırabilir.
Olağanüstü
halin bir ilde ilanı halinde, bu yolda karar alma yetkisi il valisine aittir.
Yaralanma,
engelli hale gelme ve ölüm halleri:(1)
Madde 28
- Bu Kanun gereğince görevlendirilenler ile çalışma yükümlülüğüne tabi
tutulanlar bu görevlerinden dolayı veya görevleri sona ermiş olsa bile
yaptıkları hizmet nedeniyle veya bu yüzden maruz kaldıkları yaralanma veya
hastalık sonucu ölmeleri veya engelli hale gelmeleri halinde ödenecek nakdi
tazminat ile birlikte bağlanacak aylığın ve bu yüzden yaralanmaları halinde
ödenecek nakdi tazminatın esas ve yöntemleri, 3/11/1980 tarih ve 2330 sayılı
Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre hesaplanır
ve ödenir.
Fazla
çalışma ücreti:
Madde 29
- Olağanüstü hal ilanından sonra, bu işlerde görevlendirilen kamu
hizmetlerine, görev alanların kadro derecelerine bakılmaksızın ve saat tahdidi
gözetilmeden, olayın özelliği ile görevin mahiyeti nazara alınarak, normal
çalışma saatini geçen her saat için, Bakanlar Kurulunca belirlenecek esas ve
miktarda fazla çalışma ücreti Bakanlar Kurulu kararı ile ödenebilir. Bu
ödemeler, damga vergisi hariç, herhangi bir vergiye tabi değildir.
6245
sayılı Harcırah Kanunu hükümleri saklıdır.
Ödenek:
Madde 30
- İlan edilen olağanüstü halin gerektirdiği harcamaları karşılamak üzere
genel bütçe ödeneklerini % 5'e kadar artırmaya Bakanlar Kurulu, bu ödenekleri
ilgili genel bütçeye dahil idarelerle, katma bütçeli daireler bütçelerinin
mevcut veya yeniden açılacak tertiplerine kaydetmeye ve ödeneklerin ivedi
olarak kullanımını sağlayacak önlemleri almaya, Maliye Bakanı yetkilidir.
Kararların
ilanı:
Madde 31
- Bu Kanuna göre alınan kararlardan yayınlanması zorunlu olanların veya yetkili
mercilerce yayınlanması istenenlerin, Türkiye radyo ve televizyonu ile Resmi
Gazete ve mahalli idarelere ait basın ve yayın araçlarıyla ilanı ve halka
duyurulması ücretsiz olarak yapılır. Yetkili mercilerin yayın istekleri
öncelikle ve geciktirilmeden yerine getirilir.
Disiplin
cezası uygulanması:
Madde 32
- Bölge valisi ve görevlendirilmeleri veya görevli olmaları halinde il
valisi, adli ve askeri personel hariç olmak üzere bölgelerinde çalışan ve
Devlet Memurları Kanunu kapsamına giren bütün personele bu Kanun uyarınca
verilen görevleri yapmamaları veya savsaklamaları veya alınan tedbirlere
uymamaları halinde, tabi oldukları disiplin mevzuatında bu fiillerin disiplin
cezasını gerektirip gerektirmediğine bakılmaksızın, durumun ağırlığını dikkate
alarak uyarma, kınama ve aylıktan kesme disiplin cezalarını doğrudan doğruya
vermeye ve uygulamaya yetkilidirler.
Bölge ve
il valisi, adli ve askeri personel hariç olmak üzere birinci fıkra kapsamı
dışında kalan kamu görevlileri ile diğer görevliler hakkında da yukarıda
belirtilen eylemlerinden dolayı brüt aylık ücretlerinin 1/30 - 1/8 arasında
belirleyeceği miktarda ücret kesme cezası uygulayabilirler.
Yürütmenin
durdurulması kararı verilemiyeceği:
Madde 33 -
(Değişik: 9/4/1990 - KHK - 413/4 md.; Mülga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.;
Yeniden düzenleme: 9/5/1990 - KHK - 425/2 md; İptal: Ana. Mah.'nin 10/1/1991
tarih ve E.1990/25, K.1991/1 sayılı kararıyla.)
Bu Kanun
ile İçişleri Bakanına, Olağanüstü Hal Bölge Valisine, il valilerine tanınan
yetkilerin kullanılması ile ilgili idari işlemlere karşı açılacak davalarda,
yürütmenin durdurulmasına karar verilemez.
Yönetmelik:
Madde 34
- Bu Kanuna göre çıkarılacak yönetmelik, İçişleri Bakanlığının
koordinatörlüğünde, ilgili bakanlıkların iştiraki ile hazırlanarak Kanunun yayımını
izleyen üç ay içinde Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle Bakanlar Kurulunca
yürürlüğe konur.
Ek Madde 1
- (14/11/1984 - 3076/2 md. ile gelen numarasız ek madde hükmü olup teselsül
için numaralandırılmıştır. Değişik: 9/4/1990 - KHK - 413/5 md.; Mülga: 9/5/1990
KHK - 424/12 md.; Yeniden düzenleme: 9/5/1990 - KHK - 425/3 md.;
İptal:Ana.Mah.'nin 10/1/1991 tarih ve E.1990/25,K.1991/1 sayılı kararıyla.)
Ek Madde 2
- (Ek: 9/4/1990 - KHK - 413/5 md.; Mülga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.)
Ek Madde 3
- (Ek: 9/4/1990 - KHK - 413/5 md.; Mülga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.)
Ek Madde 4
- (Ek: 9/4/1990 - KHK - 413/5 md.; Mülga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.)
Ek Madde 5
- (Ek: 9/4/1990 - KHK - 413/5 md.; Mülga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.)
Ek Madde 6
- (Ek: 13/4/1990 - KHK - 421/3 md.; Mülga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.)
Ek Madde 2
- (Ek: 18/5/1990 - KHK - 427/1 md.; Mülga: 24/5/2007-5668/12 md.)
Ek Madde 3
- (Ek: 18/5/1990 - KHK - 427/1 md.; Mülga: 24/5/2007-5668/12 md.)
Geçici
Madde 1 - (2935 sayılı Kanunun kendi numarasız Geçici maddesi olup teselsül
için numalandırılmıştır.) Bölge
valiliği teşkilatı kurulup göreve başlayıncaya kadar, bu Kanunla bölge
valilerine verilen görev ve yetkiler, il valilerince yerine getirilir.
Yürürlük:
Madde 35
- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme:
Madde 36
- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.