TBMM’DEKİ
YASA TASARISINA GÖRE: “YOĞUN BAKIM HİZMETLERİ TEHDİT ALTINDA”
DERNEĞİ'NİN BASIN
AÇIKLAMASI
-YOĞUN
BAKIM HİZMETLERİ TEHDİT ALTINDA…
-YOĞUN
BAKIM UZMANI SAYISININ YETERSİZLİĞİNE KARŞI GÜNDEN GÜNE ARTAN YOĞUN BAKIM
HİZMETLERİNİN ARTMASI SAĞLIKTA ÖNEMLİ BİR KRİZİN YAKLAŞTIĞININ HABERCİSİ…
-
TBMM’DEKİ YENİ YASA TASARISINA GÖRE TÜRKİYEDEKİ YAKLAŞIK 1500 SAĞLIK
KURULUŞUNDAKİ YAKLAŞIK 26 BİN YATAĞA 208 YOĞUN BAKIM UZMANININ BAKMASI
GEREKECEK…
- YOĞUN
BAKIM UZMANLARINDAN YASA TASARISINA İTİRAZ:
TBMM
SAĞLIK, AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL İŞLER KOMİSYONUNDA GÖRÜŞÜLEN; “ TÜRKİYE SAĞLIK
ENSTİTÜLERİ BAŞKANLIĞI KURULMASI İLE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDEKİ
KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI” NIN 21. MADDESİ
YENİDEN DÜZENLENMELİ. “ YASA TASARISI BU HALİ İLE YOĞUN BAKIM HİZMETLERİNDEKİ SORUNU
ÇÖZMEKTE YETERSİZ KALDI”
Değerli
basın mensubu,
TBMM
Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler komisyonunda görüşülen, Türkiye Sağlık
Enstitüleri Başkanlığı Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmündeki
Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’nın alanımızla ilgili
olan ve kanunlaşması için desteklediğimiz 20 ve 21. Maddelerinin ilgili
komisyonda nihai şekli belirlenmiştir. Esas anlamda bu yasa tasarısı, bu güne
kadar mağdur olan Yoğun Bakım Emektarı doktorlarının haklarının iadesini
sağlamanın yanı sıra ülkemizdeki yoğun bakım hizmetlerinin yürütülebilirliğinin
de sağlanmasını amaçlamaktadır. Ancak TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve
Sosyal İşler komisyonunda değişik gerekçeler ile yapılan değişiklikler
sonrasındaki bu özelliklerini kısmen kaybetmiş olup son hali aşağıdaki gibidir:
20. madde:
Tıpta Uzmanlık Kurulunca süre artırımı yapılan ana dallarda, süre artırımının
gerekçesi olan çekirdek eğitim müfredatının içeriği o uzmanlık dalına bağlı yan
dal alanları ile ilişkili ise, ilgili yan dalın eğitim süresi, tıpta uzmanlık
kurulunca üçte birine kadar müfredatta belirtilen süre kadar azaltılır.
21. madde:
25/11/2012 tarihinden önce en az 3 yılı eğitim kurumlarında olmak üzere toplam
5 yıl süre ile yoğun bakım ünitelerinde çalışmış bulunan yan dal yoğun bakım
uzmanlık dalının bağlı olduğu ana dal uzmanları ile çocuk yoğun bakım ünitelerinde
çalışmış olan çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanları, bu maddenin yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde ilgili yan dal uzmanlık belgesini
almak üzere Sağlık Bakanlığına baş vurabilirler. Başvuranlardan, Bakanlıkça
yapılacak veya yaptırılacak sınavda başarılı olanların uzmanlık belgeleri,
Bakanlıkça düzenlenir ve tescil edilirler. Bu şekilde uzmanlık belgesi alanlar
da diğer yan dal uzmanları gibi devlet hizmeti yükümlülüğünü yerine getirirler.
Yasa
taslağının 20. Maddesinden konu ile alakalı başta Anesteziyoloji ve Reanimasyon
ve Göğüs Hastalıkları ana dalları olmak üzere tüm ilgili ana dal uzmanları
yararlanacaktır. Bu hali ile yasalaşması ileriye yönelik olarak yoğun bakım yan
dal uzmanlık alanının teşviki ve yeterli uzmanlık sayılarına ulaşılabilmesi
açısından önemlidir.
Ancak yasa
tasarısının 21. Maddesi bu hali ile pratik anlamda işlevsiz bir madde haline
gelmiştir.
Bu maddeye
göre yoğun bakım yan dal uzmanlık belgesi almak üzere başvuruda bulunacak
uzmanlar ortalama olarak 38 yaş üzerinde olan ve bu konuda yoğun bakımlarda
aktif olarak çalıştıklarını belgeleyebilen uzmanlar olacaktır. 38 yaş altında
olan ve yoğun bakımda çalışmakta olan uzmanların bu yasa maddesinden
faydalanmaları söz konusu değildir.
Bu maddeye
göre yoğun bakım yan dal uzmanlığına başvuracak değişik ana dallardan
uzmanların 3 yılı eğitim hastanelerinde geçmiş olmak şartı ile en az 5 sene ile
yoğun bakım ünitelerinde çalıştıklarını ispatlamaları gerekmektedir. Yoğun
bakım yan dal uzmanlık eğitimi alacakların 3 sene süre ile eğitim
hastanelerinde çalışmaları yeterli iken, uzun sürelerdir ülkemizde değişik
kademelerde yoğun bakım hizmetlerini yürütmekte olan değişik uzmanlık ana
dalından gelen hekimlerin 3 yılı eğitim hastanesinde olmak üzere 5 yıl süre ile
yoğun bakımlarda çalışıyor olmasını beklemek eşitlik ilkesinin veya
kazanılmış hakların yok edilmesianlamına gelmektedir.
38 yaş
üzerindeki uzmanlar ile ilgili kısıtlamanın yanı sıra bir imtihan ile
sınırlamanın olması bu haktan yararlanmayı düşüneceklerin sayısının 150-200’ün
altında kalacağını düşündürmektedir.
Yaş
sınırlaması ve imtihanın getirdiği sınırlamalara ek olarak yan dal
uzmanlık hakkı kazanacak olanların 2 yıl daha devlet hizmeti yükümlülüğü
yapması gerekmektedir. Bu durumda mevcut konumlarının kaybı, aile bütünlüğü ile
alakalı problemler, çocuklarının eğitimi, şu anda çalışmakta oldukları
hastanelere ve konumlara geri dönme olasılığının olmaması gibi nedenler ile
kabul edilmesi mümkün olan bir durum değildir.
Diğer
taraftan, bu haktan yararlanması beklenilen değişik uzmanlık alanından gelen
hekimlerin aslında 27 Ocak 2012 tarih ve 253 sayılı TUK kararı mağduru
oldukları, bu karara göre yan dal uzmanlık belgesi alan 208 kişi ile aynı
haklara sahip olmaları gerektiği ortada iken bu şekilde bir uygulama ile karşı
karşıya kalmaları mağduriyetlerini arttırmanın yanı sıra küskünlüklerini ve bu
alanda çalışma şevklerini tamamen yok etme potansiyeline sahiptir.
Ülkemizde
mevcut olan 1458 sağlık kuruluşunun bünyesinde 2599 erişkin yoğun bakım ünitesi
ve toplam 16.651 erişkin yoğun bakım yatağı bulunmaktadır. Pediatri ve yeni
doğan yoğun bakım üniteleri de dahil edildiğinde toplam yoğun bakım yatağı
sayıları 26.000 düzeyine ulaşmaktadır. Sağlık Bakanlığı kaynaklarına göre
erişkin yoğun bakım ünitelerinde 1500’den fazla (1172’si Anesteziyoloji ve
Reanimasyon Uzmanı olmak üzere) meslektaşımız tam zamanlı olarak çalışmaktadır.
Bu yoğun bakımlardaki hizmetlerin 24/7 ilkesi ile devam ettirilebilmesi amacı
ile çok daha fazla sayıda farklı uzmanlık ana dallarından meslektaşımızın kısmi
olarak yoğun bakım ünitelerinde görev aldığı da bilinmektedir. Sağlık
Bakanlığının özellikle kalp cerrahisi yoğun bakımlarındaki eleman
ihtiyaçlarının karşılanabilmesi amacı ile Anesteziyoloji ve Reanimasyon
Uzmanlarının kalp cerrahisi yoğun bakım ünitelerinde nöbet tutmaları ile alakalı
tebliğleri de mevcuttur.
Diğer
taraftan yoğun bakım yan dal uzmanlık öğrencilerinin eğitimlerinde görev alan
öğretim üyesi, öğretim görevlisi, uzman doktorların önemli bir kısmının yoğun
bakım yan dal uzmanlık belgesi yoktur. TUK’un kararlarına göre 1 yıldan
fazla süreden beri yoğun bakım ünitelerinde çalışmakta olan farklı
uzmanlık alanlarından uzman doktorların yoğun bakım yan dal uzmanlık eğitim
protokollerinde görev almalarına olanak verilmiştir.
Ülkemizde
yoğun bakım yan dal uzmanlık belgesi almak için 2009 yılında başvuruda bulunan
farklı ana dal uzmanlarının toplam sayısı 800-900 arasındadır ve bunlardan
sadece 208’i uzmanlık hakkını kazanabilmiştir.
Yan dal
uzmanlık belgesi almak üzere 2009 ve 2011 yıllarında başvuruda bulunan farklı
ana dal uzmanlarının tamamına (800-900 kişi) yoğun bakım yan dal uzmanlık
belgesi verilmesi durumunda bile mevcut yoğun bakım ünitelerinin ve yoğun bakım
yan dal uzmanlık eğitiminin yürütülmesi zordur.
Hal böyle
iken 18.01.2014/6514 sayılı kanunun 46. Maddesine göre yetkisiz kişiler ile
sağlık hizmeti verdirenlerin, bir yıldan üç yıla kadar kadar hapis ve yirmi bin
güne kadar adi para cezası ile cezalandırılacağı hükmü getirilmiştir.
Dolayısı
ile şu anda yoğun bakım hizmetlerini ve yoğun bakım yan dal uzmanlık eğitimini
yürütmekte olan farklı ana dal uzmanlarının karşı karşıya kaldıkları
uygulamalar sonucunda ortaya çıkan mağduriyetleri, mağduriyetlerinin ortadan
kaldırılmasına yönelik Sağlık Bakanlığının haklı kanuni girişimlerinin etkisiz
hale getirilmesinin arttırdığı küskünlükler ve hukuki olarak ortaya konulan
gerekçeler ile yoğun bakım ünitelerinin işlevlerinin sürdürülebilmesi ve bu
ünitelerde çalıştırılacak farklı branşlardan hekimlerin istihdamı daha da zor
hale gelmiştir.
Bu durumda
ülkemizdeki tüm yoğun bakım hizmetlerinin 208 yoğun bakım yan dal uzmanı ile
yürütülebilmesi gibi gerçeklere aykırı bir durum ortaya çıkmıştır.
Yoğun
bakım yan dal uzmanlık eğitiminde ise şu anda sadece 108 kişi istihdam edilmiş
durumdadır. Önümüzdeki yıllarda bunun sayısının arttırılabileceği umut edilse
bile mevcut eğitmen kadrosu (118) göz önüne alındığında kaliteli uzman
yetiştirme olanağının yıllık 150 üzerine çıkması beklenmemelidir.
Ortaya
çıkan 208 uzman ve yıllık 150 civarındaki yeni uzman ile yoğun bakım
yataklarının sayısı arttırılsa bile hedeflene yoğun bakım hizmetinin verilmesi
mümkün olamayacaktır.
Hal böyle
iken senelerdir yoğun bakımlardaki hizmeti yürütmekte olan uzmanlara yoğun
bakım yan dal uzmanlık belgesi verilmesinin ciddi kıstaslara bağlanmasının yanı
sıra bir de şu anda yan dal uzmanlık öğrencisi olanlarla kıyaslayarak mecburi
hizmet şartının getirilmesi ileriye yönelik çözümsüzlükleri daha da arttıracak
bir uygulamadır. Mecburi hizmet şartının kaldırılması durumunda yan dal
uzmanlığını alma olasılığı olan en fazla 150-200 kişinin şu anda yan dal
uzmanlığı yapmakta olan kişilerin önünü kapaması, onların geleceğini ortadan
kaldırması gibi bir durum da söz konusu olamaz. Ayrıca yan dal uzmanlık
belgesi alacak olanlar ile yan dal uzmanlık eğitimi alanların konum, fonksiyon,
kıdem, birikim, tabi olunan hukuki mevzuat açısından farklılıkları mecburi
hizmet açısından kıyaslanabilirliklerini ortadan kaldırmaktadır.
Saygılarımızla,
PROF. DR.
NESLİHAN
ALKIŞ PROF. DR. NECMETTİN ÜNAL
TÜRK
ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASON TÜRK YOĞUN BAKIM
DERNEĞİ
BAŞKANI DERNEĞİ BAŞKANI
(POZİTİF
MEDYA DANIŞMANLIK YAPIMCILIK; pozitifmedya@medyabilgirehberi.net)